Öğrenme Güçlüğü

ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ NEDİR?

Öğrenme güçlüğü bireyin zekası normal ve normalin üzerinde olmasına rağmen sözlü ve yazılı dili kullanma ve anlamada, konuşma, okuma, yazma, heceleme, matematiksel hesaplamalar yapmada, sosyal algılama, kendini idare etme, iletişim kurma alanlarında kendini gösteren nörolojik kökenli gelişimsel bir bozukluktur.

Bu tanım görsel, işitsel motor engelleri, zihin engelleri ve duygusal rahasızlıkları, çevresel, kültürel ve ekonomik dezavantajlardan kaynaklı öğrenme güçlüğü olan çocukları kapsamaz.

Literatürde öğrenme güçlüğü, özel öğrenme güçlüğü, özgül öğrenme güçlüğü, öğrenme bozukluğu, disleksi gibi farklı tanımlar aynı belirtiler için kullanılabilmektedir. Eğitsel açıdan bakıldığında en olumlu tanım öğrenme güçlüğü biz eğitimciler tarafından tercih edilmektedir.

ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNÜN TÜRLERİ NELERDİR?

·        Disleksi; okuma sorunlarını içerir. Hiç okuyamamadan, atlama, ekleme, ters çevirme, heceleyerek okuma gibi geniş bir yelpazede kendini gösterir. Kendi içinde disfonik disleksi, disitetik disleksi gibi türleri vardır.

·        Disgrafi; yazma zorluklarını içerir. Harfleri yanlış-ters yazma, kopyalama, satır kullanma, atlama, ekleme zorluklarının birini ya da birkaçını kapsayabilir.

·        Diskalküli; matematik becerilerinde zorlukları ifade eder zor öğrenme, yanlış hesaplamalar, ters yazım ya da tersten işlemler, sayı ezberleme zorlukları, problemleri anlayamama vb. belirtileri olabilir.

·        Dispraksi (sözel olmayan öğrenme güçlüğü) motor beceriler ve sosyal becerilerdeki uyum problemlerini işaret eder. Oyunun kurallarını uygulama, hareketlerde yavaşlık, denge sorunları, ikili ilişkilerde yaşanan uyum sorunları bu alan içinde değerlendirilir.

Çocuklar sadece tek bir öğrenme güçlüğü alanından etkilendiği gibi tamamından etkilenen çocuklarda vardır.

ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ NASIL FARKEDİLİR

Ülkemizde öğrenme güçlüğü tanısı koyulabilmesi genellikle ilköğretim 1-2 sınıfa denk gelmektedir. Bunun en önemli nedeni ailelerin okul öncesi dönemde çocuklarındaki öğrenme kayıplarını fark edememeleridir. İlköğretime başlayan çocukların okumayı öğrenememesi ailelerde panik yaratmakta ve arayış bu yaşlarda başlamaktadır.

Sözel olmayan öğrenme güçlükleri küçük yaşlarda oyun oynayamama-yaşıtlarıyla iletişimde zorluk yaşama olarak kendini gösterebildiğinden daha erken yaşlarda müdahale edilebilmektedir ancak bu yaşlarda da farklı tanılarla karışabilmektedir.

Bir uzman öğrenme güçlüğü belirtilerini 3 yaşından itibaren fark edebilir. Anne-baba ve okul öncesi eğitimcilerin çocuklarıyla ilgili çok iyi birer gözlemci olmaları gerekmektedir.

Öğrenme Güçlüğünün Erken Yaş Belirtileri Nelerdir?

*Konuşma Sorunları
·        Geç konuşma
·        Sözcüklerde hece karıştırma (tuvalet-tulavet, mavi-vami)
·        Sözcükleri hatırlamakta zorluk (çatal’a kaşık deme, yoğurma yerine örme vb)
·        Kısıtlı dil kullanımı
·        Sıralı yönergeleri yerine getirmede zorluk
·        Heceleme ve fonolojik sorunlar

*Öğrenme sorunları
·        Kavramları karıştırma (renk-rakam)
·        Sayma-günler gibi ezberleme zorlukları
·        Yön algılamada zorluk (kitabı tersten açma-bakma)
·        Şekil kopyalama zorlukları

*Sosyal öğrenme sorunları
·        İkili ilişkilerde zorlanma
·        Dikkat-konsantrasyon güçlükleri
·        Şarkı-şiir ezberlemede zorluklar
·        Etkinliği yarım bırakma

*Motor beceriler
·        Denge-koordinasyon sorunları
·        Sakarlık-dikkatsizlik
·        El tercihinde gecikme
·        Tersten yazma gibi

Okul Döneminde Öğrenme Güçlüğü Belirtileri
·        Okumayı-öğrenmekte zorlanma (yanlış okuma, atlama, tersten okuma, ekleme)
·        Zaman (gün, ay, yıl, mevsim) algılama zorlukları
·        Okuduğunu anlama
·        Şekil-yazı kopyalama zorlukları
·        Yanlış-ters-eksik yazma
·        Çarpım tablosu ezberleme
·        Yanlış işlem sonuçları
·        Problemi anlayamama-şema oluşturma
·        Noktalama işaretlerini unutma
·        Okul kurallarına uyum zorlukları
·        Arkadaşlık ilişkilerinde aksaklık

ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ İÇİN BUNLARI BİLELİM

*Öğrenme güçlüğü erkek çocuklarda daha fazla görülmektedir.

*Öğrenme güçlüğü bir uzman tarafından erken çocukluk döneminde fark edilebilir.

*Öğrenme güçlüğü gösteren çoğu çocukta beraberinde dikkat problemi de vardır.

*Öğrenme becerilerinde yaşanan zorluklar çoğu çocukta duygusal zedelenmelere yol açtığından özgüven sorunları yaşanabilir.

ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ TEDAVİSİ NEDİR?

Öğrenme güçlüğünde tedavi edilerek ortadan kaldırılabilen bir durum söz konusu değildir. Ancak eğitimle öğrenme güçlüğünün yaşantımızda meydana getirdiği zorlukların aşılması söz konusudur.

Tek başına çocuklarda görülen öğrenme güçlüklerinde beraberinde yaşanan bir dikkat problemi varsa uzmanlarca ilaç desteği önerilmektedir.

Bir öğrenciye öğrenme güçlüğü tanısı kumladan önce uygulanması gereken basamaklar vardır. Hiçbir öğretmen kendi deneyimleri doğrultusunda bir öğrenciye öğrenme güçlüğü tanısı koyamaz. Öğrenme güçlüğü olasılığında şüphelenilen öğrenci öncelikli bir çocuk psikiyatrı tarafından muayene edilir, daha sonra uzman psikologlarca gerekli testler yapılacak ve gözlemler sonucunda öğrenme güçlüğü tanısı koyulabilir.

Öğrenme güçlüğünün tedavisi özel eğitimdir. Öğrencilerin hem beceri hem yeteneklerinin bir uzman tarafından değerlendirilmesi gerekmektedir. Değerlendirmeler sonucunda zayıf-güçlü yanlar tespit edilerek desteklenme ve geliştirilmeye yönelik programlar hazırlanmaktadır.

Oluşturulacak program çocuğun yetenekleri, hali hazırda sergilediği beceri performanslarına göre çocuğa özel olarak geliştirilmelidir.